Trong bài trí một phiên tòa hình sự trên thế giới, tất cả các vật dụng ta có thể hiểu được công dụng, nhưng riêng chiếc VÀNH MÓNG NGỰA đặt trước mặt bị cáo thì không dễ mấy ai hiểu ý nghĩa.
Chiếc vành móng ngựa có xuất xứ từ La Mã. Đây là một trong những Nhà nước cổ đại đầu tiên ở Châu Âu, tồn tại suốt 13 thế kỷ ( từ thế kỷ VII trước Công nguyên đến thế kỷ VI sau CN). Một trong những thành tựu quan trọng nhất của đế quốc này, đó là Nhà nước điều hành xã hội qua một bộ luật hoàn chỉnh và có ảnh hưởng đến hầu hết đến luật pháp các nước Châu Âu cho đến ngày nay.
Trong tiếng Anh, gọi vành móng ngựa là bar (of courts) hay bar (of judicature)… Trong tiếng Pháp là barre (au tribunal)… được thiết kế giống theo hình chiếc móng ngựa, nên từ hình dáng này tiếng Việt quen gọi nó là vành móng ngựa. Nó ý nghĩa gì trong hình thức phiên tòa ?
Ở Châu Âu, tập quán người dân nhiều nước sử dụng chiếc móng ngựa, khi treo trên tường hoặc phía trước của ra vào nhà, Tập quán này dựa theo một truyền thuyết Công giáo: Thánh Dunstan đã giam giữ một con quỷ nhỏ vào chiếc móng ngựa và treo nó lên cửa nhà. Và từ đó các tín đồ sử dụng chiếc móng ngựa như một công cụ để xua đuổi ma quỷ quấy nhiễu. Ngoài ra ở Châu Âu, chiếc móng ngựa có hình dạng giống Omega, mẫu tự cuối trong bảng mẫu tự Hy Lạp, tượng trưng cho sự kết thúc, hoàn tất.
Từ thời cổ đại, Luật La Mã đã quy định, trách nhiệm chứng minh thuộc về bên tố cáo, thuộc bên khẳng định chứ không phải bên phủ định. Đây được coi là cội nguồn của nguyên tắc “suy đoán vô tội” trong quy trình tố tụng hình sự hiện nay của luật pháp hầu hết các nước.
Ở nước ta, nguyên tắc “suy đoán vô tội” được quy định trong Bộ luật tố tụng hình sự. Và trong Thông tư số 2225 HCTP của Bộ Tư pháp đã hướng dẫn: “Không nên có định kiến rằng hễ người bị truy tố là nhất định có tội mà đối xử như với người có tội; bị can trước khi tuyên án được coi như vô tội để Toà án có thái độ hoàn toàn khách quan”.
Từ đó cho thấy chiếc vành móng ngựa đặt trước mặt bị cáo trong phiên tòa mang một ý nghĩa hết sức nhân bản. Nó được hiểu như biểu trưng của nguyên tắc “suy đoán vô tội”, hàm ý bảo bọc chở che người vô tội trước định kiến (nếu có) của người “cầm cân nảy mực”, đồng thời chính nó cũng sẽ là vật cầm giữ cái xấu hay sự kết thúc một tội ác, chống lại con người. Hay chính xác hơn, nó biểu hiện cho nền văn minh nhân loại, thể hiện dưới góc độ luật học.
Thật tiếc, không phải ai trong ngành tư pháp cũng hiểu được như vậy ! Và từ ngày 1.1.2018, Thông tư 01/2017/TT-TANDTC của Tòa án nhân dân tối cao đã thay thế vành móng ngựa bằng bục khai báo.
NGUYỄN TRUNG HIẾU/Báo Sạch Chính trị , Pháp luật , Tin trong nước
No comments:
Post a Comment